Lockpicken
door Ine Poppe
Het woord Lockpicken doet je tong krullen, zonder het
minste vermoeden dat dit begrip betrekking heeft op een levendige internationale cultuur
van sportliefhebbers die het openen van sloten zonder sleutel tot kunst hebben verheven.
De NVHS
Tijdens een bezoekje aan de sportavond van de Nederlandse Vereniging van Hang en
Sluitsport, de NVHS, in Amsterdam treft men een gemeleerde groep mensen van verschillende
leeftijden en nationaliteiten. In alle rust, met opperste concentratie, zitten de
liefhebbers uren achtereen over sloten gebogen - zachtjes met hun hand heen en weer
bewegend om met fijn gereedschap een slot open te picken. Een glunderende glimlach na het
bereikte resultaat, een gemompeld advies aan een collega-sporter, een zucht als de hand te
vermoeid raakt en het geduldig hanteren van de spanner om weer aan deze monnikenarbeid te
beginnen. Gezamelijk verenigigd in de kunst van de denksport. Naar Duits model is dit jaar
de Nederlandse vereniging op gericht.
Wereldwijd
In de hele wereld ontspruiten momenteel lockpicksportverenigingen als loten aan een boom,
die uitgroeien tot een waar bladerdak. De Duitse sportclub heeft momenteel 470 Mitglieder
en de Nederlandse vereniging die dit jaar is opgericht heeft al meer dan 50 leden.
Honderden mensen volgden in heel Europa lock-pickdemonstraties. Over de hele wereld zijn
duizenden lockpickers actief. Lockpickers uit Frankrijk, Engeland, Zwistersland,
Oostenrijk en de VS hebben onderling contact met elkaar, ook via het Internet. Er zijn
vele websites waarop informatie over deze sport te vinden valt. Op computerbeurzen en
hackersfestivals zijn de lockpickers altijd te vinden met hun kraam: talloze sloten liggen
uitdagend te glanzen, klaar voor de leek om onderhanden genomen te worden. Er draaien
voorlichtingsvideo's over hoe je een slot moet picken, je kunt er altijd een sportsetje
aan schaffen.
Het sportsetje
In een lederen hulsje vind je een aantal pennen: zoals de 'hook', de 'snake' en de
'diamondpick'. Deze fijne pennetjes zijn gereedschappen die doen denken aan
tandartsinstrumenten, gebogen in een vorm soms met een haak, soms met bochtjes. Na de
aanschaf dient dit gereedschap eerst met fijn schuurpapier te worden bewerkt. Vervolgens
kun je door een spanner in het slot te plaatsen druk uitoefenen en door zachtjes palletjes
in te duwen kan het slot zonder beschadiging geopend worden. Er zijn diverse
moeilijkheidsgraden: sommige sloten zijn makkelijker te picken als anderen. Moeilijke
sloten -meerdere palletjes in het binnenwerk- picken is een ware kunst, dat meesterschap
en ambachtelijkheid verenigt: dit vereist concentratie, geduld en oefening. Ook abstract
inzicht is noodzakelijk want de mechaniek van het slot moet doordrongen worden. Er bestaan
verschillende spanners, picks, lockpickpistolen en ander gereedschap voor het manipuleren
van sloten.
Deutsche Meister Johannes
Kunstenaar Johannes Markmann, Deutsche Meister en officieel ook sleutelmaker, legt
enthousiast in aanwezigheid van Tim Matthews, voorzitter van de Nederlandse Vereniging, de
diepere waarde van het lockpicken uit. Een van de sleutelbegrippen dat aan de orde komt is
'zekerheid.' Want wat houdt dat in? Menselijke zekerheid bestaat uit veiligheid.
Veiligheid wordt gewaarborgd door een of meerdere sloten op je deur, die de toegang
voorindividuen beperkt en bezit beschermd. Het slot is een symbool. Onze hele samenleving
is doordrongen van een sloten-wedloop: meer, duurder en complexer. Veiligheid en zekerheid
noemt Markmann gevoelige maatschappelijke thema's. Het subversieve kantje dat aan de sport
kleeft, fascineert hem. Volgens der Deutsche Meister draait lockpicken om een illusie: een
slot open maken zonder sleutel is een taboe, dat hij wil doorbreken.
Kunst & Zen
Drie jaar geleden gaf Steffen Wernery een workshop lockpicken verbonden aan de Chaos
Computer Club In Berlijn. Johannes Markmann was daarbij aanwezig: 'Ik was verbaasd over de
grote belangstelling. Er waren wel 80 mensen die intensiefzaten te lockpicken. Het was mij
duidelijk dat het kunst was waar zij zich mee bezig hielden.' Kunstenaar Johannes Markmann
- woonachtig in Oost Berlijn is een pupil van de Jochem Gerz, die hem op de kunstacademie
in Leipzig leerde om op een conceptuele manier kunst te maken. Hij ziet zijn
lockpick-activiteiten, die bestaan uit het organiseren van workshops en kampioenschappen
als kunst waarin verschillende lagen aan te tonen zijn: de meditatieve kwaliteit van de
bezigheid bijvoorbeeld. Lockpicken vereist concentratie en enorme sensibiliteit. Om een
slot open te maken moet je als het ware blind pinnen indrukken en als je dat goed doet
hoor je een zachte klik. 'Het heeft alles met Zen te maken,' beweert Markmann. 'Iemands
lockpickstijl weerspiegelt zijn persoonlijkheid. Gedachten worden in het slot
geprojecteerd. Hoe minder energie je nodig hebt om het slot te openen, des te beter.
Gevoeligheid wordt tegenover het machinale gesteld. Het gevoel gaat een band aan met de
ratio: in gedachten moet het binnenwerk van het slot gevisualiseerd worden om het te
kunnen openen. Het decoderen van een constructie - daar draait het om.'
Sens & sex
Ook ziet Meister Johannes een psychologische kwaliteit in zijn kunstvorm. Lockpicken is
immers een metafoor voor het leven: een probleem valt toch op te lossen - al ontbreekt de
sleutel. Volgens der Deutsche Meister heeft lockpicken een therapeutisch effect. Lukt het
om een moeilijk slot zonder sleutel te openen door denkkracht en behendigheid - Markmann
spreekt ook hier weer over 'sensibilität'- dan heeft dit psychologisch effect op
problemen in het dagelijks leven. Ook de sexuele laag mag niet ontkend worden: als men
zonder sleutel met een verfijnde handeling toch het slot weet open te krijgen, ervaart de
lockpicker een orgastische lading. De Nederlandse voorzitter Tim haalt een voorbeeld aan
van een jongeman die erg goed is in de techniek 'raking'- een bepaalde verfijnde beweging
die de vingers moeten maken met een stukje gereedschap: 'Dit sportlid kreeg een K2 (een
bepaald type slot) door raking open. Dat is heel bijzonder.' De jongeman in kwestie staat
bekend als een ware Don Juan: de sensabiliteit waarmee hij vrouwen tegemoet treed, is in
zijn slot-benadering terug te zien. Dat zet aan het denken: duidelijk is dat onze
veiligheid, ons terugtrekken in afgesloten ruimten om rust te hebben, gelieerd is aan de
Freudiaanse begrippen: sleutel/slot, binnendringen/afsluiten/ ontladen. Echt een sport
voor de moderne man: met geduld, denkkracht en oefening in plaats van met geweld een
object te lijf gaan. Vrouwen zijn binnen deze cultuur in de minderheid. Daar komt langzaam
verandering in, in Berlijn is er zelfs een speciale Frauen-Lockpick-Sportgruppe.
Frei Körper Kultur
De sportvereniging in Hamburg houdt FKK-lockpicksessie oftewel bloot lockpicken. Geheel in
de stijl van de Frei Körper Kultur. Sportfreund Arthur -won onlangs de Meisterschaften-
zegt hierover: 'Als het even kan loop ik bloot, in mijn huis in mijn tuin. Het is voor mij
volkomen normaal dus waarom niet als ik lock-pick? Ik oefen sowieso elke dag minstens een
kwartier. Jammergenoeg is het in Hamburg het grootste deel van het jaar te koud... want
dat is het mooiste wat er is: FKK-Lockpicken in de vrije natuur.'
Verbroedering
Meister Johannes vertelt dat hij een cursus lockpicken aan Duitste Hausbesetzer gegeven
heeft: 'Die groep krakers was extreem agressief. Onderling werd veel gevochten. Hun
grofheid manifesteerde zich in het draaien van snoeiharde punk. Mensen waren verbaasd toen
ze mij met deze groep zagen lockpicken - opeens heerste er rust en vrede: door
gemeenschappelijk het slot te lijf te gaan, in opperste concentratie, was het groepje
ongeregeld veranderd in makke lammeren.' De Meester en voorzitter zijn het eens over het
allerbelangrijkste aspect van de sport: de gemeenschapszin, de verbroedering. Zij hebben
zich een taak gesteld. De harde maatschappij heeft onze gevoeligheid afgevlakt en het
heilige vuur van de sensibiliteit vat door middel van lockpicken weer vlam. Als ware
pioniers willen zijn 'het gevoel' stimuleren.
Meisterschaft
Het is niet verbazingwekkend dat computerspecialisten zich aangetrokken voelen tot de
complexitiet van het openmaken van sloten zonder sleutels. Centraal staat immers bij de
sportvereniging het samenkomen om technische kennis uitwisselen. Geen geheimzinnigheid:
iedereen legt met liefde en geduld elkaar het mechaniek uit. Tim demonstreert het, gebruik
makend van het lockpickjargon: 'Eerst 'raking' -Dan draaien, dan de vijfde en de tweede
pin zetten, alvorens de vierde pin te zetten.' Ja, kennisuitwisseling is net zo essentieel
als op het Internet 'open source'. Open source houdt in dat iedereen zijn kennis openbaar
maakt en voorbouwt op de informatie van anderen, door de 'bron' -de code van een
softwareprogramma- ter beschikking te stellen. De filosofie gebaseerd op 'samen delen' ,
ein Wissennetzwerk, is bij de Duitse Lockpickvereniging uitgemond in de Fairness-price-:
wie het beste uitleg heeft gegeven aan zijn medesporters wint de prijs. Lockpicken gaat
immers niet om ego-tripperij maar gaat om 'Algemein Bildung'. Elk sportlid, neemt naar het
Wettkampf zijn Meistersloss mee. Deze sloten worden onderling geruild. Men moet proberen
de sloten van de anderen open te krijgen en elkaar adviseren. Meister Johannes won de
kampioenschappen in 1997 nadat hij zes weken lang elke dag tussen de vier en zes uur
geoefend had. Ook in 1998 werd hij kampioen. (http://www.nvhs.nl/ssdev-english/summary.html).
Koninklijk
Voorzitter Tim van de NVHS vertelt dat ze de 'Volkerenfreundschaft' willen bevorderen door
middel van het lockpicken en streven naar olympische discipline. De Nederlandse
sportvereniging zou graag het predicaat 'koninklijk' dragen. Mij wordt nadrukkelijk
verzocht op te schrijven dat Prins Willem Alexander van harte welkom is om in Amsterdam
Oost de twee wekelijkse sportavond van de vereniging bij te wonen.
Künstler schaffen Arbeitsplatzen
Onder de naam: 'Künstler schaffen Arbeitsplatzen' leert Meister Johannes in Duitsland
blinden lockpicken, zodat zij in de praktijk het vak kunnen uitvoeren, werkzaam bij de
sleuteldienst waar het publiek van gebruik kan maken als zij hun sleutel verloren hebben.
Met zijn ruime cursuservaring was het Markmann opgevallen dat vooral blinden en muzikanten
aanleg voor het lockpicken hebben. Zijn GGMBH, Gemeinnutzig Gesellschaft Mit Beschränkter
Haftung (een idealistisch bedrijf dat winst mag maken) zal blinden en Kriegdienstverweiger
trainen. 'De dienstweigeraars kunnen mooi het mobiliteitsprobleem van de blinden
oplossen,' zegt Markmann enthousiast. Mocht u dus in Berlijn sleutels verliezen, kunt u
via zijn bedrijf uw deur laten lockpicken, dan beschadigt het slot niet, kost het u minder
geld en kunt u toch naar binnen. Of mocht u tijdens heftige SM uw sleutels verliezen, een
blinde lost uw probleem op en uw vastgesnoerde partner blijft onzichtbaar voor gretige
ogen. Johannes benadrukt dat Lockpicken officieel in Duitsland onder de FUN-sporten valt.
Onder fun-sporten verstaat men extreme sporten zoals bungy-jumpen. De sportvereniging
houdt naast FKK-lockpicksessie ook 'onder water-lockpicksessie'. Een aantal lockpickers
heeft duikbrevetten en men oefent in diepe meren. De lockpickers streven erna om in de
toekomst in de ruimte, op een ruimtestation, de kunst van het lockpicken te testen.
Parafernalia
Sportverenigingen hebben her en der al veel parafernalia verzameld: vakliteratuur en
video's, zoals een Duitse zwart-wit industriefilm genaamd Schlüssel und Tresoren waarin
uitgelegd met welk nummer gereedschap diverse soorten sloten geopend dienen teworden. Een
visuele ikea-gids voor lockpickers, een ware parel voor de liefhebber. Lockpicken heeft
een lange geschiedenis die begint bij de uitvinding van het slot. Wij zijn allemaal bekend
met de kermistraditie in de vorm van de boeienkoning. Er bestaat zelfs een verhaal dat
Boeienkoning Houdini, geboeid in een boevenwagen zijn vrouw nog één afscheidszoen mocht
geven. Zijn vrouw Bess gaf hem via haar mond een pick-pen waarmee hij zich uiteindelijk
heeft weten te bevrijden. Ook in speelfilms komen talloze lockpickscene's voor,
bijvoorbeeld in Mad Max, Entrapment, Mission Impossible. Tot ergernis van de lockpickers
gebeurt dit niet altijd even waarheidsgetrouw. Voor Tatort hebben ze respect want die
maakt gebruik van de kennis van het beveiligingsbedrijf Wendt.
Fun-sport
Al is het lockpicken destijds door criminelen en dieven ontwikkelt, binnen de
sportvereniging is inbreken taboe. Nadrukkelijk wordt in de sportstatuten uitgelegd dat
het niet gaat om sloten kapotmaken, noch om inbreken, -een lid van de sportvereniging kan
geroyeerd worden als hij een slot openmaakt dat niet van hemzelf is en waar geen
toestemming voor gevraagd is. Criminelen zijn niet welkom. De instelling en de houding van
de leden is essentieel: het is een fun sport. Iedereen kan lid worden. In ieder geval hoef
je voor het beoefenen van deze kunstvorm niet gespierd te zijn, geen grote longcapaciteit
of andere fysieke voordelen te bezitten. Het is wachten op de mondbeoefenaars in navolging
van de mondschilders, die hun tong krullen -niet om het woord lockpicken door hun mond te
laten rollen- maar rond de 'snake', om met liefde en toewijding een slotje te picken.
http://ww.nvhs.nl
http://www.lockpicking.de
http://www.lockpicking.com
History of locks
|
